ملات هایی که در مقابل رطوبت، خود گیری خود را انجام داده و سفت می شوند. این ملات ها چنانچه پس از آماده و مصرف شدن از رطوبت دور نگه داشته شوند از مقاومت آن ها کاسته شده و اصطلاحا می سوزند.
انواع ملات های هوایی
ملات ها به دو دسته ملات های آبی و ملات های هوایی تقسیم می شوند.
بیشتر بخوانید: ملات آماده باسکاتی
ملات های آبی:
ملات هایی که در مقابل رطوبت، خود گیری خود را انجام داده و سفت می شوند. این ملات ها چنانچه پس از آماده و مصرف شدن از رطوبت دور نگه داشته شوند از مقاومت آن ها کاسته شده و اصطلاحا می سوزند.
1)ملات شفته آهک: این ملات از خاک شنی با خاک حاصل از محل پی کنی به دست می‌آید که با آهک مخلوط می کنند و به شکل شفته ساخته و داخل پی می ریزند. مقدار آهک در این ملات حدود ۱۵۰ کیلو گرم آهک خمیر در هر متر مکعب خاک بوده.
نحوه ساختن آن به این صورت است که اول خاک را به شکل آبخوره در آورده و آهک خمیر شده را در وسط آبخوره به صورت دوغاب آهک با خاک مخلوط می کنند. از مخلوط آن ها با آب، شفته بدست می آید. از ملات شفته آهک در صورتی که با خاک شنی مخلوط شود و خاک این ملات از سرندهای نمره ده عبور داده شود، در دیوار چینی وسنگ کاری استفاده می شود.
2)ملات ماسه آهک: از مخلوط یک متر مکعب ماسه و دویست تا دویست و پنجاه کیلو گرم آهک خمیر یا پودر آهک و آب تشکیل شده و به شكل ملات ماسه-آهک مصرف می کند. مصرف این ملات هم مثل ملات شفته آهک با خاک شنی است.
3)ملات با تارد: این ملات از مخلوط یک متر مكعب ماسه و حدود ۱۵۰ کیلو گرم آهک خمیر و حدود دویست کیلوگرم سیمان با آب به دست می آید.
4)ملات ماسه و سیمان: برای ساختن این ملات بین ۲۰۰ تا ۳۵۰ کیلو گرم سیمان را در یک متر مکعب ماسه مخلوط کرده و به آن آب اضافه می کنند و مورد مصرف قرار می دهند. طريقه دستی ساختن این ملات به این صورت است که ابتدا ماسه شسته (بدون گل و لای) را با عیار مناسب سیمان بصورت خشک مخلوط کرده.
و دو تا ۳ بار برگردان می کنند و برای بار چهارم در موقع برگردان کردن با شیلنگ با آب پاش به آن آب اضافه می کنند و خوب مخلوط می کنند. چنانچه سیمان با ماسه مخلوط نشده به آن آب اضافه می کنیم. سیمان به شکل گلوله ای داخل ماسه باقی مانده و ملات با کیفیت قابل قبول ساخته نمی شود.
5)ملات ساروج:
ملات ساروج در ساختمان های قدیمی برای جلوگیری از رطوبت و آبندی حوض و آب انبار و دیگر جاهای ساختمان استفاده می شود. مواد متشکله این ملات عبارتند از: پودر آهک و خاکستر و خاک رس که بالوئی (از نوعی نی بدست می آید) مخلوط می کردند و ورز می دادند و مورد مصرف قرار می دادند. کاربرد این ملات بدلیل اینکه زمان نگهداری تا بعمل آمدن یک هفته به طول می انجامید، بسیار مشکل بود. (قبل از اختراع سیمان از این ملات استفاده می شد).
ملات هوایی
ملات هوایی تحت عنوان دیگر "ملات هوازی" شناخته می شود. ملات هوایی از آن دسته ملات هایی است که برای گیرش سریع و حفظ خواص و کارایی خود باید حتما در مجاورت هوا قرار گیرد. در واقع، این نوع از ملات ها تنها در صورت مجاورت با هوا سفت و سخت می شوند. و در صورتی که در معرض رطوبت و تماس با آب باشند، خواص و کارایی خودشان را از دست می دهند.
انواع ملات هوازی
ملات گل، کاهگل، سیم کاهگل، گچ و گچ و خاک از ملات های هوایی (هوازی) نام برده می شوند.
• ملات گل
ملات گل از آن دسته ملات های هوازی است که حین اجرا ترک خورده و دارای گیرایش پایین و چسبندگی کم می باشد. برای چسبندگی بیشتر ملات گل روی آن پنجه می اندازند. جهت رفع ترک خوردگی این نوع ملات پس از خشک شدن باید ماسه های ریزدانه (ماسه خاکی) استفاده شود. ملات گل از ترکیب خاک و حلال آب تشکیل شده و برای حاصل آمدن یک ملات مناسب باید محتویات مخلوط شده را به خوبی ورز داد.
• ملات کاهگل
ملات هوازی کاهگل متشکل از کاه، خاک رس و آب بوده و در هوای آزاد خشک می شود. کاه از این جهت به ملات اضافه می شود تا ملات ترک نخورد. با آن که ملات کاهگل جزء ملات های هوازی به شمار می رود عایق خوبی در برابر رطوبت و حرارت محسوب می شود. ملات کاهگل در گذشته نه چندان دور جهت بناسازی استفاده می شده است.
بیشتر بخوانید: ملات آماده پلاستر
• ملات گچ
تمام ملات های گچ از پاشیدن گرد گچ به داخل ظرف آب پدید آمده و باید در مقابل رطوبت محافظت شوند. چون که ملات گچ در تماس با رطوبت مقاومت خود را از دست داده و بیش از اندازه نرم می شود. ملات های گچ در دو نوع گچ زنده و گچ گشته موجود می باشند. هر چه دانه های گچ مورد استفاده در ملات گچ ریزتر باشد زمان گیرش ملات سریع تر می شود.
• ملات گچ و خاک
ملات گچ و خاک متشکل از اجزای گچ، خاک و آب می باشد. رنگ این ملات هوازی کرم تا قهوه ای روشن بوده و به منظور زیرسازی و مهیاسازی دیوارها و سقف و سفیدکاری مورد استفاده قرار می گیرد. ملات گچ و خاک در عین ارزان بودن بسیار دیرگیر محسوب می شود.
×